Tweet
Inhaken op het WK: wat mag wel, wat mag niet?
Ondanks dat er dit jaar tot nu toe minder WK-acties en -campagnes zijn, zullen onze timelines tijdens het WK oranje kleuren van de WK-inhakers. Maar: wat mag wel, en wat mag niet?
Charlotte Meindersma schreef onlangs een heldere post over auteurs-, merk- en portretrecht met betrekking tot inhakers. Ik vroeg haar om advies voor social media managers van merken die geen sponsor zijn.
De woorden “oranje”, “WK”, “Wereldkampioenschappen”, “Nederlands Elftal”, mag je deze gebruiken?
Charlotte Meindersma: ‘Ja, deze zijn erg beschrijvend en kun je dus zonder problemen gebruiken.’
Woorden als “Brasil 2014″, “FIFA World Cup” en “WK 2014″
‘Nee, deze zijn specifiek en vastgelegd en kun je dus niet gebruiken. WK 2014 klinkt vrij generiek en beschrijvend, maar het is blijkbaar geaccepteerd als merk. Als je procedures wilt voorkomen, is het dus beter om dit niet in je inhaker te gebruiken. Het zou gek zijn als de FIFA dit wel als merk deponeert, maar vervolgens een actie onderneemt.”
De woorden “FIFA” en “KNVB” en hun logo’s
“Als je geen sponsor bent, mag je deze niet gebruiken. Verwarring is hierbij het belangrijkste criterium: mensen mogen niet kunnen denken dat een uiting afkomstig is van de FIFA of de KNVB. Ook mag je niet de suggestie wekken dat je sponsor bent, want dan trek je ongerechtvaardigd voordeel uit je inhaker.”
Namen van spelers
‘Je kunt namen van spelers in principe gebruiken. Maar sommige spelers, vooral de echt grote, hebben hun naam geregistreerd, dus het is aan te raden om dit te checken. Je kunt er overigens wel voor kiezen om alleen een voornaam of een achternaam te gebruiken. Dan wek je de suggestie dat je het over die voetballer hebt, maar kun je altijd zeggen dat je diegene niet bedoelde.’
Beelden van spelers
‘Als je beelden van voetballers wilt gebruiken, krijg je te maken met “verzilverbare populariteit”. Als jij commercieel voordeel behaalt met het afbeelden van een speler, kan deze speler bij jou een gedeelte van het verdiende geld opeisen. Hij kan het gebruiken van beelden niet zomaar verbieden. Daarvoor moet hij wel erg negatief in beeld zijn gebracht, bijvoorbeeld als het gaat om porno. Ook mag het niet lijken of de speler heeft meegewerkt aan je inhaker. Kortom: verbieden hangt af van de context; portretten kun je dus best makkelijk gebruiken.’
‘Als je als privé-persoon inhaakt en je maakt duidelijk een parodie, iets dat duidelijk grappig bedoeld is, en je verdient niets aan je inhaker, dan heb je weinig te vrezen. Als vervolgens iemand t-shirts maakt met jouw inhaker en daar geld mee verdient, dan zou je bij diegene geld kunnen vragen. En let op: als jij in je vrije tijd een grappige inhaker maakt, en jouw werkgever publiceert deze op zijn website of Facebookpagina, dan is er wél weer een commercieel belang.”
Wat zijn de risico’s als je over de schreef gaat?
‘Ten eerste kun je een kort geding verwachten, want men wil vooral dat je inhaker snel weg is. Je kunt zelfs gedwongen worden om, ervan uitgaande dat je inhaker zich al heeft verspreid, Facebook en Google aan te schrijven om je uiting te verwijderen. Merken als de KNVB en de FIFA kunnen bovendien fikse schadevergoedingen bij je claimen. En omdat jij beter had kunnen weten, draai je wellicht ook nog voor de proceskosten op.”
Wat is je advies als het gaat om WK-inhakers?
‘Het lijkt nu alsof er niets mag, maar eigenlijk mag er heel veel, alleen hoor je daar nooit iets over in de media. Mijn advies zou zijn: “Denk er niet te makkelijk over, maar wees ook niet te bang.” Kijk uit met het gebruik van merken en als het gaat om een parodie: zorg ervoor dat het duidelijk heel grappig is. Maar zonder te ver te gaan, het moet geen belediging worden. En vooral: wees creatief: als iets niet mag, breng dan je boodschap net op een andere manier.’